Defensa y tutela a personas incapacitadas

Objeto:

  • La tutela/curatela de personas mayores o con enfermedad mental incapacitadas que no tengan vínculos familiares o institucionales que puedan ejercer dichos cargos.
  • Atención integral a personas dependientes y sus familiares.

Servicios tutelares:

  • Valoración integral.
  • Promoción de la declaración de incapacidad en aquellas personas que lo precisen.
  • Ejercicio de cargos tutelares de personas incapacitadas sin vínculos familiares o institucionales que puedan ocuparse de ello.
  • Asesoramiento a familias en la tramitación y ejercicio de la tutela de sus familiares incapacitado.
  • Información y orientación a profesionales.
  • Seguimiento jurídico.

Ejercicio tutelar:

  • Guarda y protección de la persona tutelada y administración de sus bienes.
  • Representación del tutelado en aquello para lo que es incapaz.
  • Asistencia en las decisiones a la persona incapaz bajo curatela.
  • Gestión de cuantos servicios sociales y sanitarios, públicos y/o privados precise para garantizar una buena calidad de vida.
  • Apoyo familiar y seguimiento personalizado.

Servicio de tutela, temas de mayor interés

Incapacitación

Causas:

Las que cumplan todos los requisitos siguientes:

  • enfermedad o deficiencia física o psíquica.
  • persistente.
  • que impida a la persona gobernarse por sí misma.

Cómo:

Exclusivamente mediante sentencia judicial que determinará:

  • extensión y límites de la incapacidad,
  • régimen de guarda: tutela, curatela,...
  • persona que ha de ejercer la guarda.

Defensor Judicial

Finalidad:

Representación y amparo de los intereses de los menores o incapaces.

Cómo:

Por nombramiento judicial ante conflictos entre los intereses de los menores o incapaces y los de sus tutores, curadores,...

Ejercicio:

  • Bajo control judicial y con el beneficio del menor o incapaz como criterio rector.
  • Defensa de los intereses del menor o incapaz que estén en conflicto con los de su representante legal o curador.

Tutela

Finalidad:

Guarda y protección de la persona y bienes del menor o incapaz.

Cómo:

Por nombramiento judicial.

Ejercicio:

  • Bajo control judicial y con el beneficio del menor o incapaz como criterio rector.
  • Cuidado de la persona tutelada.
  • Administración de sus bienes.
  • Representación.

Curatela

Finalidad:

Guarda y protección de los bienes del menor o incapaz.

Cómo:

Por designación judicial.

Ejercicio:

Bajo control judicial y con el beneficio del menor o incapaz como criterio rector. Asistencia al incapaz en los actos que no puede realizar por sí mismo.

Guarda de hecho:

Situación fáctica en que una persona se hace cargo de otra y/o de sus intereses ante su situación de incapacidad. Si la autoridad judicial conoce esta situación puede:

  • pedir al guardador de hecho información acerca de la persona y bienes del menor o incapaz,
  • pedir información sobre las gestiones que haya realizado,
  • esteblecer las medidas de control y vigilancia que estime oportunas.

Laguntza-neurriak behar sozial bati emandako erantzuna dira, eta babes pertsonala eta ondarezkoa bermatzen diete narriadura kognitiboa, gaixotasuna edo arrisku-egoera dela-eta modu autonomoan jarduteko gaitasuna galdua duten pertsonei.

Hurkoan, aholku ematen diegu informazioa eta orientazioa bilatzen duten familiei, eta, aldi berean, babes eta ongizate handiagoa bermatzen diegu laguntza jasotzen duten pertsonei. 

  • Balorazio integrala egitea.
  • Gaitasuna aldatzeko prozeduraren jarraipena egitea hala behar duten pertsonei.
  • Familiei aholkuak ematea gaitasuna aldatzeko prozedura izapidetzeari eta laguntza-neurriak baliatzeari buruz.
  • Profesionalei informazioa eta orientazioa ematea.
  • Laguntza-neurriak eskaintzea gaitasuna legez aldatua duten pertsonei, horretaz arduratzeko senitarteko edo erakunderik ez badute.
  • Laguntza-neurriak jasotzen dituzten pertsonak zaintzea eta babestea, eta haien ondasunak administratzea, haien gaitasuna aldatzen duen epaiaren irismenaren arabera.
  • Lagundutako pertsona ordezkatzea, epaiaren mugen barruan.
  • Kuradoretzapean dagoen pertsonari erabakiak hartzen laguntzea.
  • Bizi-kalitate ona bermatzeko behar beste gizarte- eta osasun-zerbitzu publiko eta/edo pribatu kudeatzea.
  • Familiari laguntza ematea eta segimendu pertsonalizatua egitea.

Lege-erreformak hiru neurri mota aurreikusten ditu: borondatezkoak, informalak eta judizialak.

Borondatezko neurriak

  • Orainaldiko neurriak, aldebakarrekoak (orainaldiko botereak) edo aldebikoak (laguntza-akordioak) .
  • Prebentziokoak edo etorkizunekoak: bereziki, prebentzioko botereak edo mandatuak.
  • Elikagai-kontratuak eta asistentzia-eginkizuna duten antzeko beste batzuk.
  • Osasuna zaintzeko botereak eta aurretiazko borondateak.

Neurri informala edo legala: egitezko zaintza.

  • Egoerarik ohikoena da, eta, normalean, familia-zirkuluan edo gizarte-ingurunean garatzen da. Oro har ez da ordezkatzailea, eta babesa ezartzen da.
  • Horrekin batera, har daitezke beste neurri batzuk ere, hala nola kuradoretza edo defendatzaile judiziala.

Neurri judizialak

  • Kuratela. Normalean, asistentziarako eta salbuespen gisa bakarrik ezartzen da, behar den babesa emanda.
  • Defendatzaile judiziala. Laguntza jasotzeko eskubidea bermatzeko figura, desgaitasuna duen pertsonak erabakiak hartzean ordezkapenak egiteko kasuen gehienezko murrizketarekin.

Hurkoak ematen dituen laguntza-neurrien hartzaile diren pertsona askoren profila hau da: adinekoa, bakarrik dagoena, egoitza batean bizi dena, eta oinarrizko beharrak beteta dauzkana baina ondarea kudeatuko dion norbait behar duena, baldin eta ondarerik badu, edo beste beharrizan batzuei erantzuteko norbait behar duena. Beste zenbait kasutan, adinekoa egoitza batean bizi da eta ez dago bakarrik, baina senideak ez dira ados jartzen haren zaintzari edo ondasunen kudeaketari dagokionez. Hurkoara bideratzen diren eta gaixotasun mentalen bat duten pertsonen kasuan, egoerak askotarikoagoak dira.

Familientzako zerbitzuari dagokionez, kontsulta gehienak narriadura kongnitiboa duten adineko pertsonekin lotuta daude, eta legezko ordezkaritza baliatzea dakarren kudeaketaren bat egiteko jotzen dute Hurkoara. Ohikoak dira kasu hauek ere: familian desadostasunak izatea desgaitasuna duen pertsonari arreta emateko moduari buruz, haren zaintzarekin lotutako kudeaketak egiteko moduari buruz, haren ondasunak kudeatzeko moduari buruz, eta abar.

Beste egoera-tipologia bat hau da: buruko gaixotasuna duen seme edo alaba baten gurasoak, gaixotasun horren kontrako borrokan bide luzea egina dutenak baina, une jakin batean, laguntza-neurrietara jotzen dutenak egoeraren zailtasuna arintzen laguntzeko irtenbide bat bilatu nahian.