Imagen
23, Ekaina 8
Deustuko Unibertsitatearekin elkarlanean garatu da Hauskortasun sozialeko egoeran dauden adinekoen arreta Hurkoan gero eta garrantzia handiagoa duen jarduera-gunea bihurtu da. Esku-hartze eremu bat da, udaleko gizarte zerbitzuekin elkarlanean, pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko aukera ematen duena. Testuinguru horretan, Hurkoak Deustuko Unibertsitatearekin eta Eusko Jaurlaritzako Gizarte Politiketako Sailaren laguntzarekin, tresna erraz bat garatu du, ‘BaTuran’, pertsonen hauskortasun mailari buruzko balorazioa egiteko.
Tresna honek lagungarri izan nahi du gizarte-laneko profesionalen gizarte-diagnostikoak egiteko eta, hala badagokio, adinekoen hauskortasunaren arloan gizarte-arloko esku-hartzeak planifikatzeko baliagarria izan nahi du. Tresna informatikoa eta eskuliburuak doan deskarga daitezke Hurkoaren web orritik: www.hurkoa.eus.
Tresna gizarte-lanaren ikuspegitik diseinatu da, 65 urtetik gorako pertsonak hauskortzat jotzen dituen definizio batetik abiatuta, bere bizitzari buruz erabakitzeko gaitasun kognitiboa duena, etxean bizi dena eta, funtsean, laguntza-sare baten gabezia edo ahultasuna dela-eta, zailtasunak aurkitzen ditu bere etxea baldintza egokietan mantentzeko, bere beharrak asetzearekin zerikusia duten jarduerak planifikatzea eta kudeatzea, gizarte-edo komunitate- bizitzan parte hartzea, bere sentimenduak eta kezkak beste pertsona batzuekin partekatzea eta bere bizi- proiektua aurrera eramatea.
Beraz, banan-banan baloratzen du etxean bizi diren 65 urtetik gorako pertsonen hauskortasun-egoera, baldin eta mendekotasunari dagokionez muga larririk ez badute eguneroko bizitzako oinarrizko jarduerak egiteko.
Adierazleak
Erabilerak kalkulu-orri informatiko baten diseinua egokitzen du, eta aztertzen duen dimentsio bakoitzean adierazlerik egokiena aukeratzea besterik ez du eskatzen. Dimentsio horiek bat datoz hauskortasunaren funtsezko lau alderdiekin, proiektu honetan definitu den bezala: eguneroko bizitzako jarduera instrumentalak, sare sozialak eta parte-hartze soziala, bizi-proiektua eta testuingurua.
Dimentsio horietako bakoitzean agertzen diren adierazleek pertsona baten hauskortasun-mailaren balorazioa egiteko aukera ematen dute, eta arina, moderatua, larria edo oso larria izan daiteke. Era berean, hauskortasun aurreko egoerak identifikatu daitezke, eta jarraipen estua egin behar zaie hauskortasun egoeraranzko joera atzeratzeko edo haien bilakaera geldiarazteko, eta une bakoitzean pertsona batek jasotzen dituen laguntzak identifikatzeko aukera ematen du.
Lankidetza
Proiektu honen lehen urratsean, Deustuko Unibertsitateak ere parte hartu du eta lehen zeregina izan zen hauskortasuna zer den zehaztea eta dimentsio garrantzitsuenak identifikatzea. Hainbat hilabetetan zehar egindako prozesu guztietan kontraste-taldeak egon dira; gizarte-zerbitzuetako profesionalez osatuak, egunero adineko pertsona ahulekin lanean aritzen direnak hainbat eremutan: oinarrizko gizarte-zerbitzuak, hirugarren sektoreko erakundeak, Osakidetza eta hirugarren adinekoen egoitzak.
Lau dimentsioak
- Eguneroko bizitzako jarduera instrumentalak. Beharrezkotzat jotzen dira eguneroko bizitza pertsonal eta sozialaren eskakizunei eusteko. Gizarte-harremanekin eta parte-hartzearekin batera, adineko pertsona komunitatean integratzeko ardatz nagusia dira, eta zailtasunak edo emaitza aseezinak lortuz gero, segurtasunik ezaren eta, epe luzera, isolamenduaren eta bazterketaren iturri dira.
- Sare sozialak eta parte-hartze soziala. Erreferenteen presentziarekin edo gabeziarekin eta komunitatearen parte-hartzearekin lotutako esparrua da. Zenbait elementu objektibo eta ongizate fisikoarekin zerikusia duten alderdi batzuk dituen arren, bere helburu nagusia gizarte-harremanen presentziaren edo gabeziaren ondoriozko ongizatea edo ondoez subjektiboa neurtzea da, parte hartzeko aukeren ikuspegitik bezala. Atal honek familia, lagunak, jasotako babesaren kalitatea, parte-hartzea eta konpainia jasotzen ditu.
- Bakardadeari dagokionez, bere balorazioak ondorio berezia du tresnan. Bakardadea berez hauskortasuna ez bada ere, pertsona hauskortasun-arriskuko egoeran kokatzen du, izan ere, aurreikus daiteke edozein kasuren aurrean(lesioa, gaixotasuna...) bere bizi-kalitateari nabarmen eragingo diola, laguntza eman diezaioketen laguntzarik ez dagoelako.
- Bizi proiektua. Dimentsio horrek bizitzaren kontzientzia, interesa eta kontrola islatzen ditu. Norberaren ongizatearekiko in- teresa, haren aldeko erabakiak hartu eta betearaztea eta, oro har, pertsonak bizitzan dituen ilusio, itxaropen edo desioak jasotzen dira, bere ongizate eta garapen pertsonalean eragin zuzena dutenak.
- Testuingurua. Eremu honek hauskortasunaren izaera biopsikosoziala islatzen du, eta, horregatik, zailtasun pertsonal eta sozialek hauskortasun-egoera arindu edo larriagotu dezaketela dioen ideiaren zati bat. Dimentsio pertsonalaren barruan, adina, trebetasun pertsonalak, bizi-dinamismoa, bizi-gertakari estresagarriak eta aldaketekiko jarrera pertsonala eta laguntzaren pertzepzioa neurtzen dira. Gizarte-dimentsioan, etxebizitzarekin eta pertsonaren baliabide ekonomikoekin lotutako adierazleak jasotzen dira. Eta azkenik, osasun-dimentsioak gaixotasunen presentzia edo eza jasotzen du, eta bereziki azpimarratzen ditu gaixotasun horiek pertsonari eragiten dizkioten ondorioak.
